Οξεία χειρουργική κοιλία
Ως ¨οξεία χειρουργική κοιλία¨ ονομάζεται το κλινικό σύνδρομο που εκδηλώνεται με κύριο σύμπτωμα το έντονο κοιλιακό άλγος και προκαλείται από μια πλειάδα ενδοκοιλιακών χειρουργικών παθήσεων. Οι παθήσεις αυτές εμφανίζονται ως:
1) Περιτονίτιδα. Η περιτονίτιδα είναι μια τοπικά περιορισμένη ή γενικευμένη ενδοκοιλιακή λοίμωξη. Ο ασθενής πάσχει από έντονο κοιλιακό πόνο που επιδεινώνεται με τις κινήσεις και την κλινική εξέταση. Έχει πυρετό, ανορεξία, τάση για έμετο και έντονο αίσθημα κακουχίας. Παθήσεις που προκαλούν περιτονίτιδα είναι: η οξεία σκωληκοειδίτιδα, η οξεία χολοκυστίτιδα, η οξεία παγκρεατίτιδα, η οξεία εκκολπωματίτιδα, η οξεία φλεγμονή των έσω γεννητικών οργάνων στις γυναίκες (φλεγμονώδης νόσος πυέλου) και η διάτρηση του στομάχου ή του εντέρου.
2) Απόφραξη εντερικού σωλήνα (ειλεός). Η απόφραξη του αυλού του εντερικού σωλήνα εκδηλώνεται κλινικά στον ασθενή με κοιλιακό άλγος, αναστολή αποβολής αερίων και κοπράνων, διάταση και μετεωρισμό της κοιλίας, επεισόδια εμέτων. Η απόφραξη μπορεί να αφορά το λεπτό ή το παχύ έντερο. Οι συχνότερες αιτίες απόφραξης του λεπτού εντέρου είναι οι συμφύσεις, δηλαδή ινώδεις ταινίες που δημιουργούνται από προηγούμενες χειρουργικές επεμβάσεις. Συχνά προκαλείται αποφρακτικός ειλεός από συμμετοχή του λεπτού εντέρου σε κάποια περιεσφιγμένη κήλη. Η συχνότερη αιτία απόφραξης του παχεός εντέρου είναι η παρουσία κάποιου όγκου μέσα στον αυλό του.
3) Ισχαιμία σπλάγχνου. Η οξεία ισχαιμία ενός ενδοκοιλιακού σπλάγχνου οφείλεται στη διακοπή της αιμάτωσής του. Ο ασθενής έχει έντονο κοιλιακό άλγος με κλινική εικόνα βαριάς περιτονίτιδας και πιθανή αποβολή αίματος από το ορθό με την κένωση. Σε περίπτωση που η ισχαιμία του σπλάγχνου παραμείνει για διάστημα μεγαλύτερο των έξι ωρών προκαλείται νέκρωση, η οποία είναι μη αναστρέψιμη. Συχνότερες αιτίες ισχαιμίας ενδοκοιλιακών οργάνων είναι η οξεία απόφραξη των μεσεντέριων αγγείων του εντέρου, η συστροφή ενός σπλάγχνου γύρω από τον άξονά του και η περίσφιξη ενός οργάνου σε κάποια κήλη.
4) Αιμορραγία. Η αιμορραγία κάποιου ενδοκοιλιακού σπλάγχνου μπορεί να είναι αυτόματη, μετατραυματική ή έπειτα από τη λήψη κάποιου φαρμάκου (π.χ. ασπιρίνης) και μπορεί να εκδηλωθεί ως ελεύθερη εσωτερική αιμορραγία μέσα στην κοιλία ή ως αιμορραγία μέσα στον αυλό του οργάνου. Κλινικά ο ασθενής είναι ωχρός, ιδρωμένος, με ψυχρά άκρα, σε σύγχυση και μπορεί να πονάει η κοιλιά του. Έχει αυξημένες καρδιακές σφίξεις, χαμηλή αρτηριακή πίεση και μειωμένη διούρηση. Μπορεί να έχει αιματέμεση σε σοβαρή γαστρορραγία ή αποβολή αίματος από το ορθό σε αιμορραγία από το παχύ έντερο. Συχνότερα αίτια αιμορραγίας από τα ενδοκοιλιακά σπλάγχνα είναι η ρήξη σπληνός, η ρήξη ανευρύσματος κάποιου αγγείου, η ρήξη έκτοπης κύησης και η ρήξη αιμορραγικού ωοθυλακίου.
Ο Χειρουργός πρέπει να κάνει μια ενδελεχή κλινική εξέταση στον ασθενή που πάσχει από ¨οξεία κοιλία¨ και να λάβει πολύ γρήγορα αποφάσεις που αφορούν τη νοσηλεία του, τις απαραίτητες επιπλέον εξετάσεις και την άμεση ή όχι αντιμετώπισή του με χειρουργική επέμβαση.
