Ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα
Το ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα είναι το συχνότερο κακόηθες νεόπλασμα του ήπατος. Συνήθως εμφανίζεται σε ασθενείς με κάποια χρόνια ηπατική πάθηση όπως η κίρρωση, αλλά στο 25% των περιπτώσεων δεν συνυπάρχουν παράγοντες κινδύνου. Η συχνότητα της νόσου είναι υψηλότερη σε χώρες της Ασίας και της Αφρικής όπου ενδημούν η ηπατίτιδα Β και C και έχει διπλασιαστεί τα τελευταία 20 χρόνια.
Παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη ηπατοκυτταρικού καρκινώματος είναι η κίρρωση του ήπατος, οι χρόνιες ιογενείς ηπατίτιδες (B και C), η αλκοολική κίρρωση, η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος (NAFLD), τοξικές ουσίες (αφλατοξίνη), η αιμοχρωμάτωση και άλλες χρόνιες παθήσεις.
Τα κλινικά σημεία και συμπτώματα του ηπατοκυτταρικού καρκινώματος περιλαμβάνουν ίκτερο, δερματικό κνησμό, ψηλαφητή κοιλιακή μάζα, ασκίτη, απώλεια βάρους, ηπατομεγαλία, κοιλιακό άλγος, αιμορραγία, παρανεοπλασματικό σύνδρομο καθώς και τα κλινικά σημεία της ηπατικής ανεπάρκειας που μπορεί να συνυπάρχει.
Στη διαφορική διάγνωση της νόσου περιλαμβάνεται το ενδοηπατικό χολαγγειοκαρκίνωμα, το αδένωμα του ήπατος, η εστιακή οζώδης υπερπλασία, ο μεταστατικός όγκος του ήπατος και ο δυσπλαστικός όζος σε κιρρωτικό ήπαρ.
Στη διάγνωση της νόσου συμβάλουν εργαστηριακές εξετάσεις που περιλαμβάνουν βιοχημικό έλεγχο της ηπατικής λειτουργίας, έλεγχο του πηκτικού μηχανισμού, λευκώματα και ηλεκτρολύτες αίματος, γενική αίματος και άλφα-φετοπρωτεΐνη (AFP). Η AFP είναι ένας δείκτης που βρίσκεται αυξημένος στο 75% των ασθενών με ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα. Οι απεικονιστικές εξετάσεις που συμβάλουν στη διάγνωση είναι η αξονική τομογραφία τριπλής φάσης ήπατος, με ενίσχυση του όγκου κατά την αρτηριακή φάση και έκπλυση κατά την πυλαία φάση. Η μαγνητική τομογραφία ήπατος έχει υψηλή ευαισθησία και ειδικότητα στη διάγνωση της νόσου. Η διαδερμική βιοψία με την καθοδήγηση αξονικής τομογραφίας είναι η πιο αξιόπιστη μέθοδος διάγνωσης του είδους του ηπατικού όγκου (πρωτοπαθής όγκος ήπατος ή μετάσταση).
Η στρατηγική για την αντιμετώπιση του ηπατοκυτταρικού καρκινώματος εξαρτάται από την έκταση της νόσου στο ήπαρ, από την ύπαρξη ή όχι ηπατικής ανεπάρκειας και από την ύπαρξη ή όχι θρόμβωσης της πυλαίας φλέβας ή πυλαίας υπέρτασης. Τα κριτήρια Barcelona Clinic Liver Cancer system είναι ένας διεθνώς αναγνωρισμένος αλγόριθμος αντιμετώπισης της νόσου που χρησιμοποιείται ευρέως στην κλινική πράξη.
Η θεραπεία του ηπατοκυτταρικού καρκινώματος περιλαμβάνει διάφορες επιλογές ανάλογα με το στάδιο της νόσου και θα πρέπει να εφαρμόζεται στα πλαίσια διεπιστημονικού ογκολογικού συμβουλίου. Η πρώτη θεραπευτική επιλογή είναι η χειρουργική εκτομή ενός μονήρους όγκου με τη διενέργεια ηπατεκτομής. Σε περίπτωση περισσότερων του ενός όγκων στο ήπαρ και συνοδό κίρρωση ή ηπατική ανεπάρκεια εξετάζεται η δυνατότητα μεταμόσχευσης ήπατος. Μια άλλη θεραπευτική επιλογή είναι η τοπική καταστροφή-κατάλυση των όγκων με τη χρήση ηλεκτροδίων ραδιοσυχνοτήτων (RFA) ή μικροκυμάτων (MWA). Σε προχωρημένη νόσο έχει ένδειξη ο ενδαρτηριακός χημειοεμβολισμός (TACE), η χημειοθεραπεία ή η ανοσοθεραπεία.
Η πρόγνωση του ηπατοκυτταρικού καρκινώματος εξαρτάται από το στάδιο της νόσου και τη δυνατότητα πλήρους εκτομής ή τοπικής καταστροφής του όγκου και κυμαίνεται από μερικούς μήνες έως μερικά χρόνια.